OPINIEARTIKEL OMTRENT DE WONINGMARKT.

De woningmarkt trekt niet aan. Problemen zijn met elkaar verbonden, treffen ons allen en worden erger. Schijnoplossingen werken niet, net zomin als profetisch gepraat over groei en vertrouwen. Een rechtvaardige en praktische oplossing is voor handen. De rechter mag beslissen. Inzet: 200 miljard euro saneren.

-Trekt de woningmarkt echt niet aan?

Nee. Veel mensen zijn het gepraat over de woningmarkt wel beu. Het is verbonden met het magische consumentenvertrouwen wat maar steeds niet terug komt, de economie die stagneert en de overheidsbezuinigingen. De vicieuze cirkel en de dodelijke mix worden maar steeds niet doorbroken. En dat terwijl er een hele duidelijke oplossing is: schulden saneren, luchtbellen leeg laten lopen. We hebben een Amerikaans systeem van overmatig krediet, maar een Nederlands faillissement-systeem. Dat is de ergste combinatie die je kunt verzinnen. Als ik het uitleg aan Amerikaanse collega’s dan kijken ze me aan of ik gek ben. ‘so they offer you way too much money, and put all the risk on you?’ And they get away with that?’Verbaasde een bevriende ondernemer in New York zich. Zelfs Amerikaanse bankiers snappen niet dat het kan in Nederland, al snappen ze dat banken er heel rijk mee worden.
Consumenten zullen niet gaan vertrouwen in een systeem waarvan zij aanvoelen dat het onbetrouwbaar is. Zoals de bankiers en politici die datzelfde systeem als juist blijven propageren. Als je droog naar de cijfers kijkt, dan zal de markt niet aantrekken. De demografie, de schuldenberg, de loonmatiging, de kosten van de Europese Unie en het too little too late, beleid van overheden houden herstel tegen.

-Iedereen schuldig, iedereen betaalt.

De vraag wie er schuldig is, lijkt aantrekkelijk en domineert vaak het denken. Maar in dit geval waren we het allemaal. Banken die veel te veel en veel te hoog krediet verstrekten. De overheid die dat subsidieerde en in de vorm van de AFM niet ingreep, zelfs niet toen ze in 2007 een nieuwe Wet Financieel Toezicht kregen. En de burgers die zich graag een te duur huis met een te hoge hypotheek lieten aansmeren. Alles in de illusie van eeuwige groei. De banken profiteerden het meest. In 1996 was de hypotheekschuld 128 miljard euro. Twaalf jaar later, in 2008 op het toppunt was het 680 miljard euro. Een vervijfvoudiging. De euro kwam, en de loonmatiging bleef. In 2008 kwam de eerste golf ellende. De minstens 100% inflatie, opgesloten in huizen en hypotheken, is nu als een etterende ziekte in onze economie, die jarenlang heeft kunnen woekeren, onder de oppervlakte. Ze was daar echter wel netjes verstopt door onze bankiers.

-Halfbakken oplossingen maken het erger.

In plaats van het enige medicijn toe te passen zijn politici en bankiers de kwakzalvers van de 21e eeuw. Magische betoveringen en pleistertjes plakken, maken alles nog erger. Er wordt onnodig veel kapot gemaakt. De prijs van het nietsdoen is hoog. Politici en bankenlobby zijn onderdeel van de corpocratie die ons land teistert. Er wordt veel geroepen: ‘economie, cijfers, vertrouwen’. Maar die termen zijn hol, komen vanachter bureaus en computers en moeten als de nieuwe ‘waarheid’ gelden. Los van de onjuiste claims op waarheid sluiten de oplossingen niet aan bij de werkelijkheid, en maken ze precies dat kapot, wat ze zouden moeten helpen. De Blok-hypotheek, de strengere eisen aan kredietverlening, de aanscherping van de faillissementswet, de versobering van de rechtsbijstand, het spenderen van overheidsgeld aan het overeind houden van banken.

-Natuurlijk is er een oplossing voor het probleem!

We moeten ons realiseren dat de huidige samenleving niet leeft met schaarste maar met overvloed. De fictie van schaarste wordt in stand gehouden door het krediet altijd groter te maken dan de maatschappelijke geldhoeveelheid. Dat kunnen we verbieden. En dat kunnen we regelen. Dat hoeft niet in één keer. Dan hervorm je de financiële sector met één besluit, in de komende jaren en het is direct merkbaar. Dat betekent dat we schulden in moeten lopen. Dat kan vrij eenvoudig, en het momentum is ook nu, nu de rente bijna 0% is. Alle schulden gaan naar die 0% rente, gedurende vijf tot tien jaar. Dat betekent dat er niets met kasstromen gebeurt, maar rente wordt omgezet in aflossing. Net zolang totdat we het Value to Market punt hebben bereikt. Dit betekent geen verlies voor banken, maar alleen iets minder winst. Op dat punt kan de woningmarkt weer functioneren en kan de economie aantrekken. Het MKB, grote bedrijven, de overheid, en zelfs banken zijn hier mee geholpen. Dat heet een Pareto-efficiente oplossing. Omdat de Stichting RED met haar voorstel helaas banken en politiek niet heeft kunnen overtuigen hun korte termijnbelangen in te ruilen voor algemeen lange termijn belang, maakt zij deze week de stap richting de rechter. Inzet: 200 miljard schuld saneren. Op een pijnloze wijze. Banken en politici moeten een medicijn slikken wat ze zelf niet willen maar wat de samenleving uiteindelijk financieel gezond zal maken.

-De rechter heeft het laatste oordeel.

Rechtvaardig is het om in te zien dat overheid, banken en burgers, samen de problemen hebben veroorzaakt maar samen onderdeel zijn van een systeem wat eenvoudig gezond te maken is. Als men niet aan eigenbelang denkt, maar aan eigenbelang én groepsbelang. Het Nash-equilibrium. De schulden saneren is in ieders individueel belang, en kan de krachtige Nederlandse economie verlossen van datgene wat haar nu in de tang heeft, de schuldenberg en het gebroken vertrouwen.
Vaak zijn de oplossingen heel simpel en liggen ze recht voor je neus. De tijd voor grote bespiegelingen is voorbij. Het vergt één oordeel van de rechter. Eén beslissing kan het verschil maken. Wat wordt het? Angst of Lef? Alleen of samen? Wij gaan ‘t vragen aan de rechter.

Mr. S.P.X. Hulleman
Voorzitter Stichting R.E.D.